Co warto wiedzieć o cydrze?
Cydr, napój alkoholowy wytwarzany z jabłek, zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. Nie jest wprawdzie nowym produktem na rynku (jego historia liczy co najmniej 2 tysiące lat), ale w ostatnich latach przeżywa prawdziwy renesans, zwłaszcza w Europie i Ameryce Północnej. Cydr jest ceniony ze względu na orzeźwiający smak, stosunkowo niską zawartość alkoholu oraz bogactwo odmian i stylów, które pozwalają zadowolić podniebienia różnych konsumentów. Przyjrzymy się bliżej temu, czym jest cydr, jak wygląda jego produkcja i jakie jest jego zastosowanie.
Cydr jest napojem alkoholowym, który powstaje w wyniku fermentacji soku z jabłek. Zawiera zazwyczaj od 2 do 8 proc. alkoholu. W różnych krajach cydr może występować pod różnymi nazwami i powstawać przy użyciu różnych technologii, w każdym przypadku jednak jego podstawą są jabłka. Napój ten wyróżnia się bogatym aromatem i smakiem, który może być słodki, półsłodki, wytrawny, a nawet cierpki, w zależności od użytych odmian jabłek oraz zastosowanego procesu produkcji. Może być niegazowany lub gazowany (tzn. nasycony dwutlenkiem węgla), podobnie jak wina musujące. Cydr można pić solo, jako aperitif i jako dodatek do różnych potraw.
Historia cydru sięga starożytności. Napoje na bazie jabłek produkowano prawdopodobnie już w II tysiącleciu p.n.e. w Chinach oraz w Egipcie. W Europie umiejętność wytwarzania cydru posiedli jako pierwsi zapewne Celtowie — do dzisiaj największą popularnością trunek ten cieszy się na terenach zasiedlonych niegdyś przez Celtów. W okresie ekspansji terytorialnej Rzymianie przejęli od nich i rozwinęli tę tradycję, m.in. przez udoskonalenie receptur i wprowadzenie nowych technik sadowniczych. W średniowieczu istotną rolę w popularyzacji cydru odegrali Normanowie, którzy m.in. wprowadzili nowe odmiany jabłek do wytwarzania cydru i udoskonalili metody jego produkcji. We Francji, zwłaszcza w Normandii i Bretanii, cydr zakorzenił się w lokalnej tradycji. W Wielkiej Brytanii produkowano go masowo, a wraz z rozwojem upraw jabłek stał się napojem codziennym. W Polsce cydr znano prawdopodobnie już w średniowieczu (był wtedy nazywany jabłecznikiem), jednak przez długi czas pozostawał w cieniu piwa i wina. Dopiero w ostatnich latach, na fali wzrostu popularności tego napoju w Europie Zachodniej, cydr zaczął zyskiwać na znaczeniu również w naszym kraju.
Proces produkcji cydru zaczyna się od zbioru jabłek. Wybór odpowiednich odmian jest kluczowy, ponieważ mają one decydujący wpływ na ostateczny smak napoju. W produkcji cydru używa się zarówno jabłek słodkich, które dostarczają cukrów potrzebnych do fermentacji, jak i kwaśnych, które nadają napojowi wyrazistość. Po zebraniu jabłek następuje ich dokładne mycie i rozdrabnianie, a następnie tłoczenie soku. W tradycyjnych warunkach tłoczenie odbywało się ręcznie lub za pomocą prasy, ale w nowoczesnych wytwórniach stosuje się maszyny przemysłowe. Uzyskany sok poddaje się fermentacji, czyli procesowi, podczas którego cukry zawarte w soku jabłkowym są przekształcane przez drożdże w alkohol i dwutlenek węgla. Fermentacja może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od tego, jakiego rodzaju cydr chcemy uzyskać: lekki i orzeźwiający czy bardziej złożony. Niektóre cydry, zwłaszcza te wysokiej jakości, są poddawane dojrzewaniu w beczkach, co pozwala na uzyskanie głębszego smaku. Inne są butelkowane bezpośrednio po zakończeniu fermentacji. Cydr może być również nasycany dwutlenkiem węgla. Gotowy trafia do butelek, beczek lub puszek. Wśród cydrów dostępnych na rynku znajdują się napoje zarówno lekkie, musujące, idealne na letnie wieczory, jak i wytrawne, wyrafinowane, przypominające wina.
Cydry mogą się różnić od siebie pod względem zawartości cukru, alkoholu oraz metod produkcji. Najbardziej klasyczny jest cydr wytrawny, w którym cukry zostały prawie całkowicie przekształcone w alkohol. Cydr wytrawny charakteryzuje się zdecydowanym, często cierpkim smakiem. Jest polecany osobom, które szukają orzeźwienia bez nadmiaru słodyczy. Cydr półsłodki stanowi kompromis między cydrem wytrawnym a słodkim, w związku z czym wydaje się najbardziej uniwersalny dla większości konsumentów. Zawiera więcej naturalnego cukru, co nadaje mu delikatniejszy, bardziej owocowy smak przy zachowaniu orzeźwiającego charakteru. Cydry słodkie są najczęściej wybierane przez osoby, które preferują napoje owocowe o łagodnym smaku. Zawierają więcej cukru resztkowego, co sprawia, że są przyjemniejsze dla podniebienia. Cydr musujący jest nasycony dwutlenkiem węgla. Występuje zarówno w wersji wytrawnej, jak i słodkiej. Cydry musujące często podaje się przy specjalnych okazjach jako alternatywę dla win musujących. Z kolei cydr lodowy to bardzo ekskluzywna odmiana cydru, produkowana ze sfermentowanego soku z mrożonych jabłek. Proces produkcji cydru lodowego jest długi i skomplikowany, a ostateczny produkt cechuje się intensywnym smakiem i aromatem. Zazwyczaj ma wyższą zawartość alkoholu i jest słodszy niż klasyczne cydry.
Cydr, ze względu na to, że podstawowym surowcem do jego produkcji są owoce, posiada określone właściwości zdrowotne. Oczywiście przy założeniu, że będzie — podobnie jak każdy alkohol — spożywany z umiarem. Należy jednak zaznaczyć, że w porównaniu z innymi napojami alkoholowymi cydr ma stosunkowo niską zawartość etanolu. Jabłka, z których produkowany jest cydr, są bogate w antyoksydanty, m.in. flawonoidy. Substancje te pomagają neutralizować wolne rodniki w organizmie, co może opóźniać procesy starzenia i zmniejszać ryzyko niektórych chorób, m.in. miażdżycy. Jabłka są również cennym źródłem błonnika, który wspomaga trawienie, oraz witamin, zwłaszcza witaminy C, która wzmacnia układ odpornościowy. Gotowy cydr zachowuje wiele z tych korzystnych substancji, mimo że w procesie fermentacji może dojść do utraty części z nich.
Cydr ma szerokie zastosowanie kulinarne. Doskonale komponuje się z mięsem, zwłaszcza drobiem, wieprzowiną i dziczyzną. Można go stosować jako bazę do sosów i marynat, które nadają potrawom owocowy, lekko kwaskowy posmak. Jest również świetnym dodatkiem do deserów, np. do ciast jabłkowych. Cydr świetnie sprawdza się jako aperitif, zwłaszcza latem. Jego lekkość i orzeźwiający charakter sprawiają, że doskonale gasi pragnienie i jest idealnym napojem przed posiłkiem.
Polska, mimo że należy do największych producentów jabłek na świecie, do niedawna nie była kojarzona z cydrem. W ostatnich latach jednak napój ten zyskuje na popularności wśród konsumentów. Polskie cydry są coraz bardziej doceniane za jakość i wyjątkowe walory smakowe, które wynikają z bogactwa rodzimych odmian jabłek. Na rynku pojawia się coraz więcej lokalnych wytwórni, które dostarczają swoje produkty klientom na rynku krajowym i za granicą. Udział cydru w rynku alkoholowym stale rośnie. Duże znaczenie ma tutaj fakt, że konsumenci poszukują często alternatywy dla mocnych alkoholi. Coraz większa jest też świadomość konsumentów dotycząca jakości i różnorodności cydrów. W związku z rosnącym zainteresowaniem cydrami producenci wprowadzają coraz to nowe produkty, aby zaspokoić oczekiwania klientów.
Cydr to napój o długiej tradycji i doskonałych właściwościach smakowych i aromatycznych. Jego produkcja opiera się na fermentacji jabłek, a różnorodność odmian cydrów pozwala na znalezienie produktu odpowiedniego dla każdego podniebienia. Jest lekki i orzeźwiający i cieszy się coraz większą popularnością na całym świecie. Cydr, oczywiście spożywany z umiarem, może także przynieść określone korzyści zdrowotne. Warto zatem bliżej przyjrzeć się temu napojowi i odkryć jego niezwykły smak.